یا عبدَاللّه، لَقَدْ نَصَبَ اِبلیسُ حَبائِلَهُ فى دارِالغُرورِ فَما یَقْصُدُ فیها الاّ أولیاءَنا و لَقَدْ جَلَّتِ الاْخِرَةُ فى اَعْیُنِهِمْ حتّى ما یُریدونَ بها بَدَلاً. ثمّ قال: آه آه على قُلُوبٍ حُشِیَتْ نوراً و اِنَّما کانَتِ الدُّنیا عِنْدَهُم بِمَنْزَلَةِ الشُّجاعِ الاَْرْقَم و العَدُوِّ الاعْجَم اَنِسوا باللّهِ و اسْتَوحَشوا ممّا بِهِ اسْتَأْنَسَ المُتْرَفونَ اولئک اولیائى حقّاً و بِهِمْ تُکْشَفُ کُلّ فتنةٍ وَ تُرْفَعُ کُلُّ بلیّةٍ".
تقرّب به خدا، گرایش فطرى انسان
یکى از گرایشهاى فطرى انسان، بلکه بالاترین و عمیقترین گرایش فطرى او، رسیدن به کمالات معنوى و اوج گرفتن روحش در فضاى ملکوت است. انسان فطرتا گمشدهاى دارد که در پى آن است، گویى مىخواهد مانند پرندهاى در فضاى ملکوت اوج بگیرد و بالا رود. انسان مىخواهد به کمالات بیشترى دست پیدا کند، به مقامات عالىترى برسد و علم حضورى ناآگاهانهاش به خدا، به علم حصولى و حضورى آگاهانه تبدیل شود. به عبارت سادهتر، مىخواهد معرفتش بیشتر شود و گمشدهاش را بیابد. گمشده انسان قرب به خدا است. به همین دلیل، همیشه در طول تاریخ، اقوام گوناگون به دنبال راههایى براى رسیدن به کمالات معنوى بودهاند و نام آن را هم عرفان گذاشتهاند. این گرایش عرفانى در عمق فطرت همه انسانها وجود دارد؛ اما بالاترین مرتبه آن نزد انبیا و اولیاى خدا علیهمالسلام - به خصوص وجود مقدّس پیامبر اکرم صلىاللهعلیهوآله - و پس از ایشان، ائمه اطهار علیهمالسلام است. هرکس از آن‌ها بهتر پیروى نماید و به دستوراتشان بیشتر عمل کند، در یافتن این گمشده موفقتر است؛ اما راهها و مسلکهاى دیگر، هر کدام کمابیش انحرافات و اشتباهاتى دارند که گاهى به خطرهاى بزرگى هم منجر مىشود.
به هر حال، در نهاد ما گرایشى عمیق به خدا، شناخت و قرب او وجود دارد که هرگاه شفاف شود و درست به آن توجه پیدا کنیم، متوجه مىشویم که به دنبال چه هستیم؛ اما هرگاه در پردههاى ابهام، لایههاى هوا و هوس و ابرهاى گرایش به ماده مخفى باشد، به اشتباه تصور مىکنیم به دنبال خواستههاى مادى و دنیوى مىگردیم. این نیاز، فطرى است و اصولاً هدف از خلقت انسان، همین کمال نهایى و قرب خداوند است. نزول وحى، کتب آسمانى و شرایع الاهى نیز براى زمینهسازى این سیر و حرکت انسانى بوده و همه انبیا - علیهمالسلام -آمدهاند تا راه را براى این تکامل معنوى انسان هموار سازند.
امام راحل - رحمهالله - در اوج مسائل سیاسى و اجتماعى مطرح در کشور و در اوج جنگ، بیشتر اوقات، در سخنرانىهایشان به این نکته اشاره مىکردند که درست است اسلام براى برقرارى عدالت اجتماعى آمده، انبیا - علیهمالسلام - آمدهاند تا احکام الاهى را در جامعه پیاده کنند و حکومت خدایى برقرار شود؛ اما همه این‌ها مقدمه است براى هدفى والاتر و آن معرفت خداست. این نیاز، فطرى ماست و کمال نهایى ما در ارتباط با آن تعریف مىشود. اسلام نیز براى رسیدن به همین هدف، مردم را دعوت مىکند. پیامبر و ائمه اطهار - علیهمالسلام - به برخى از دوستان و یاران خود که لیاقت و استعداد بیشترى داشتند، این مطلب را صریحا متذکّر مىشدند.
